Presentatie verzorgd door Nelli-Elena Vanzan Marchini
Woensdag 6 maart om 18.00 uur
Italiaans Cultureel Instituut Amsterdam
“De Ambassade van Italië in het Koninkrijk der Nederlanden, in samenwerking met het Italiaans Cultureel Instituut, organiseert de presentatie van het boek “Guardarsi da chi non si guarda. La Repubblica di Venezia e il controllo delle pandemie” van de Venetiaanse historica en schrijfster Nelli-Elena Vanzan Marchini.
De presentatie wordt ingeleid door Zijne Excellentie de Ambassadeur van Italië in het Koninkrijk der Nederlanden, Giorgio Novello, en door de voorzitter van de Regionale Raad van Veneto, Roberto Ciambetti, die in Nederland op bezoek is met een delegatie van de Regionale Raad van Veneto met als doel de betrekkingen tussen de Italiaanse regio en Nederland te versterken.
De voertaal is Italiaans met simultaanvertaling in het Nederlands. Na afloop wordt u een drankje aangeboden.
Beschrijving van het boek – overgenomen uit de inleiding
In Venetië legden verschillende factoren, zoals de specifieke kenmerken van het leefgebied met zijn pathogene klimatologische omstandigheden bij de mondingen van rivieren, de delicate hydrogeologische evenwichten, de strategische ligging van de lagune waarvan de toegang vanuit zee en land gemakkelijk controleerbaar was, en de buitengewone continuïteit van haar institutionele structuren, de basis voor een originele en voorbeeldige gezondheidsorganisatie. […] Het herhaaldelijk opduiken van de pest, vanaf de eerste grote pestepidemie in 1348, met een hoge morbiditeit en mortaliteit en snelle verspreiding, deed de urgentie inzien van collectieve antwoorden op een onzichtbare dreiging die het overleven van de hele samenleving in gevaar bracht. […] Dit onderzoek richt zich op de gezondheidsstrategieën die werden ontwikkeld door de Republiek Venetië, ook in tijden van afwezigheid van de pest, om de terugkeer ervan te bestrijden. De kleine handelsrepubliek ontwikkelde al vanaf de veertiende eeuw het besef dat een openlijke pestepidemie binnen haar grenzen, met de opschorting van handelsstromen en de demografische en economische crisis die het met zich meebracht, veel kostbaarder en risicovoller was dan investeren in preventie, gebaseerd op voortdurende monitoring van pandemische uitbarstingen.
[…] In de 18e eeuw had het Venetiaanse gezondheidsmodel zodanige resultaten behaald dat het grote monarchieën ertoe aanzette om het te proberen te imiteren. Met de val van de Serenissima en de komst van de Municipalità Provvisoria en buitenlandse overheersingen, vielen de institutionele structuren uiteen en daarmee ook het gezondheidssysteem. Daarom stopt dit onderzoek bij het jaar 1797 en onderzoekt het ook de middelen die voor economisch en demografisch herstel werden ingezet door andere politieke organen die naast het Magistrato alla Sanità acties ondernomen ter bescherming van de volksgezondheid en de sociaal-economische balans.
De auteur
Historica en schrijfster Nelli-Elena Vanzan Marchini komt uit Venetië. Ze studeerde af in letteren en specialiseerde zich in archiefwetenschap en paleografie. Ze gaf les aan de universiteiten van Venetië, Vercelli en Padua en aan het Ateneo Veneto. Ze is oprichtster en hoofdredacteur van de “Collana di fonti per la Storia della Sanità” dat wordt gesteund door de Regionale Raad van Veneto. Als voorzitter van het Centro Italiano di Storia Sanitaria e Ospedaliera del Veneto publiceerde ze Le leggi di sanità della Repubblica di Venezia (voll. 5, Vicenza 1995-Treviso 2012) en I mali e i rimedi della Serenissima, (Vicenza 1995). Haar werk varieert van de inventarisatie en bescherming van het erfgoed van het Ospedale Civile di Venezia (La Memoria della salute. Venezia e il suo Ospedale dal XVI al XIX secolo, Venezia 1985; L’Ospedal dei Veneziani. Storia-patrimonio-Progetto, Venezia 1986; La Scuola Grande di San Marco i saperi e l’arte, Treviso 2001) tot de bestudering van de culturele vondsten van de Biblioteca Nazionale Marciana (Dalla scienza medica alla pratica dei corpi, fonti e manoscritti marciani per la Storia della Sanità, Vicenza 1993). Ze wijdde zich aan de geschiedenis van de internationale preventie van epidemieën met de werken Rotte mediterranee e Baluardi di Sanità (Milano-Ginevra 2004); Venezia, la salute e la fede, (Vittorio Veneto 2011) en Venezia e Trieste. Sulle rotte della ricchezza e della paura (Sommacampagna 2016).
Onder haar curatorschap viel onder andere de tentoonstelling Venezia e i Lazzaretti Mediterranei in de Biblioteca Nazionale Marciana (catalogus, Mariano del Friuli 2004). In 2017 organiseerde ze een tentoonstelling over de lazzaretti van Venetië en Triëst in het Museo del Mare in Triëst in samenwerking met de Venetië Commissie van de Raad van Europa. Ze is auteur van essays en boeken over de geschiedenis van de Republiek Venetië, zoals Venezia Civiltà Anfibia (Sommacampagna 2009) en Le Terme di Venezia (Sommacampagna 2015).
